کاتوزیان، امیر ناصر
( ملیت: ایرانی قرن: ۱۵ )
دکتر امیر ناصر کاتوزیان سال ۱۳۱۰ شمسی در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در دبستان اقبال و دوره متوسطه را در دبیرستان علمیه گذراند و دورههای عالی و تکمیلی را تا اخذ مدرک دکتری رشته حقوق خصوص و اسلامی در دانشگاه تهران سپری کرد. وی از سال ۱۳۴۳ با درجه استادیاری به تدریس در دانشگاه تهران پرداخت نامبرده در سال ۱۳۵۱ به درجه استادی تمام وقت گروه حقوق خصوصی و اسلامی با پایه یک استادی نائل آمد. تألیف ۴۲ جلد کتاب در زمینههای حقوق مدنی، فلسفه حقوق و آیین دادرسی و ارائه حدود ۴۰۰ مقاله علمی در زمینه قضایی از جمله فعالیتهای علمی دکتر کاتوزیان است. گروه : علوم انسانی رشته : حقوق گرایش : حقوق خصوصی و اسلامی والدین و انساب : پدر امیر ناصر کاتوزیان وکیل موفق و مشهوری بود و مادر محترمشان هم خانه دار است.ایشان نیز چهار برادر ناتنی بنامهای مرحومان رضا و اصغر که به رحمت ایزدی پیوسته اند و محمد و عباس در قید حیاتند،دارد. خاطرات کودکی : دکتر ناصر کاتوزیان از دوران کودکی خود چنین می گوید: در دوم اردیبهشت ماه ???? در تهران به دنیا آمدم. محله زندگی ما خیابان ری، کوچه دردار بود. در خانه ای متولد شدم که، متاسفانه، آن را خراب کرده اند.کودکی من نیز تقریبا مثل کودکی دیگران گذشت برای تحصیل به دبستان اقبال میرفتم انتهای خیابان آبشار در محله دروازه دولاب (این دبستان هنوز هم بر جای خودش باقی است). اگر بخواهم خاطره ای از آن ایام ذکر کنم باید بگویم که در محله ما جوان ها دوست داشتند هرچه بیشتر ابراز قدرت نمایند و حریف بطلبند و غالبا با همدیگر دعوا میکردند و قهرا من هم از کتک خوردنها بی نصیب نمی ماندم! جو و فضای غالب این محیط موجب شد که من در یکی از تابستانها با سماجت تمام به ورزش بپردازم. این روحیه ورزشکاری، هنوز هم در من باقی مانده است. به مرور این فکر به ذهنم چیره شد که اگر بخواهم سالم زندگی کنم باید “قوی” باشم. استادم، مرحوم سنگلجی، میگفت: برای انسان یک سانتی متر شاخ بهتر از سه متر دم است! و من در طول زندگی این گفته طنز مرحوم سنگلجی را کاملا احساس کردم و به این نتیجه رسیدم که آدمیزاد در هر محیطی که زندگی میکند باید قوی باشد، حالا اگر در محیط دانشمندان قرار گرفت باید سلطه خودش را از نظر عقلی و علمی ثابت نماید و اگر در محیط اشخاصی که اهل دعوا و نزاع هستند قرار بگیرد باید بتواند خود را در آن جمع حفظ کند. غریزه صیانت نفس چیزی استکه هرگز نمیتوان آن را انکار کرد. تحصیلات رسمی و حرفه ای : دکتر کاتوزیان دوران ابتدایی اش را در دبستان اقبال در خیابان «شهباز» به اتمام رسانده و دوران دبیرستان را در دبیرستان علمیه طی می کند و پس از نقل مکان به خیابان «آب منگل» در خیابان ری در همان دبیرستان می ماند تا اتمام این دوران. دکتر کاتوزیان با کلاس پنجم نظام قدیم رشته علمی را دنبال می کند و در کلاس ششم آن زمان رشته ادبی را انتخاب می کند، در همان رشته ادبی در ایران شاگرد اول می شود و موفق به دریافت مدال درجه ?علمی برای اولین بار در ایران می شود. همین دریافت مدال مشوق او می شود برای ادامه تحصیل. او با انتخاب رشته حقوق تحصیلات خود را در دانشگاه ادامه می دهد و در این رشته موفق به کسب مدال درجه یک علمی این رشته می شود. با فوت پدر در سال دوم دانشگاه ضربه بزرگی به دکتر کاتوزیان وارد می شود و این ضربه باعث می شود تا او از رفتن به وزارت امورخارجه پشیمان شود و رشته قضا را انتخاب کند. او در این رشته در مقاطع مختلف تا دکترا همواره با عنوان شاگرد اولی فارغ التحصیل می شود و رساله اش را در سال ???? باعنوان «وصیت» به پایان می رساند. خاطرات و وقایع تحصیل : امیر ناصر کاتوزیان از خاطرات دوران تحصیل چنین به یاد دارد: “من لازم میدانم از معلم عارف خودم مرحوم میرافضلی که به مثنوی بسیار علاقه داشت و درس عربی را به صورت تجزیه و ترکیب نهج البلاغه برای ما میگفت، یاد کنم. ایشان وقتی وارد کلاس میشد دو بیت از مثنوی را با صدای شکسته و لرزان میخواند و بچه ها بی نهایت برای این پیرمرد احترام قائل بودند و مطلقا در کلاسش لودگی و شیطنت نمیکردند. بی گمان اولین جرقه های عرفان و فلسفه توسط ایشان در ذهن و ضمیر من روشن شد. مرحوم میرافضلی قطعه ای از نهج البلاغه را سر کلاس مینوشت و بعد آن را معنی و تجزیه و ترکیب میکرد و صرف و نحو را به این طریق به ما می اموخت.” پدرم اصرار داشت که من وارد دانشکده حقوق شوم و رشته علوم سیاسی بخوانم و در وزارت خارجه مشغول به کارشوم. من هم بر اثر همین تمایل او وارد دانشکده حقوق شدم، اما دانشجوی سال دوم بودم که، متاسفانه، پدرم فوت کرد. آن روزها در وزارت خارجه کسانی را که آشنا یا قوم و خویشی در آنجا داشتند می پذیرفتند و غالبا ورود افراد متفرقه ـ حالا هر چه قدر هم که لیاقت و شایستگی داشته باشند ـ دشوار بود. از همینرو، تصمیم گرفتم که به رشته قضایی بروم. در رشته قضایی چون مغزم به ریاضیات و استدلال بیشتر توجه داشت تا به مسائلی که میباید “حفظ میشد”، توفیق بیشتری پیداکردم و در دانشکده حقوق دوباره صاحب رتبه اول شدم. در همین زمان قرار شد که محصلین برتر ایرانی را برای ادامه تحصیل به خارج بفرستند (????). در آن دوران، مرحوم دکترمصدق به عنوان نخست وزیری بسیار محبوب که در دل غالب مردم و عمدتا جوان ها جای خاصی داشت، بر سر کار بود و شاه هم با مصدق سر ستیز داشت. روزی که قرار بود شاه به من مدال درجه یک علمی بدهد، به عنوان اعتراض به رفتار شاه نسبت به مصدق، در آن جلسه اهدای مدال حاضر نشدم، و همین باعث شد که بورس تحصیلی را حذف نمایند و من از تحصیل در خارج محروم شوم. در دوره لیسانس، کشش فوق العاده ای به فرهنگ اسلامی پیدا کردم، به طوری که ورقه امتحانی اصول مرا که مرحوم استاد محمود شهابی ملاحظه کرد، از این که دانشجویی از تمام کتب فقها و اصولیین شاهد و مثال می اورد و ادله و براهین برای اثبات موضوع ذکر میکند، بسیار متعجب شد. پس از آن، ورقه مرا مهر و موم کردند و گفتند که آن را به قم می فرستیم تا آقایان مراجع و طلاب ببینند که ما در دانشکده حقوق چه جور دانشجویانی داریم. فعالیتهای ضمن تحصیل : فعالیت های ضمن تحصیل دکتر کاتوزیان بزبان خودش:” در دوران تحصیل در دبیرستان هم رئیس انجمن ورزش بودم و هم رئیس انجمن موسیقی. آن سال در رشته ادبی نیز شاگرد اول شدم و مدال درجه دوم علمی را به همین مناسبت به من دادند (????). البته باید بگویم که در موسیقی، من ساز به خصوصی نمیزدم، اما به ردیف های ایرانی تسلط داشتم و آنها را میشناختم. اما برخی از همکلاسی های من هم اکنون در موسیقی اشخاص سرشناسی هستند: مثلا مهندس همایون خرم عضو انجمنی بود که من سرپرست آن بودم و ایرج در آنجا خواننده، و ناصر ملکمطیعی کاراکتر، و دکتر بهمن نیاکان نوازنده ویلن هم عضو این انجمن بود. در مجموع در دبیرستان علمیه فعالیتهای خارج از برنامه باعث جلب توجه معلمین و مدیر مدرسه میشد. از همین رو اصرار کردند که من در همان دبیرستان بمانم و رشته ادبی بخوانم.” استادان و مربیان : اساتید امیر ناصر کاتوزیان به قرار زیر است که وی از آنها چنین یاد می کند: استاد محمد سنگلجی “ایشان به نوعی هم ذوق فقهی را در من بیدار نمودند و هم ذوق عرفانی را. من هم در درسهای مثنوی و هم در دیگر درسهای ایشان در خارج از کلاس حاضر میشدم و استفاده میکردم. به ویژه منش عرفانی و بی پیرایه ای که ایشان داشت در من ذوقی اخلاقی ایجاد کرد”،مرحوم دکتر سیدحسن امامی”دیگر استادی بود که بسیار بر من تاثیر گذاشت. بلند نظری و دیده باز ایشان از جمله صفات پسندیده ای بود که بسیار به چشم می امد و جلب نظرمیکرد. دکتر امامی قانون مدنی را از روی کتاب منصور السلطنه عدل میخواند و برای ما توضیح میداد و مطالبی را نیزخودش بر مواد آن کتاب اضافه میکرد و به ما درس میگفت”،استاد عمید و مرحوم استاد شهابی ” ایشان به واقع ”مجسمه تقوا و علم” برای من بود. هم دوره ای ها و همکاران : مهندس همایون ، ناصر ملکمطیعی کاراکتر و دکتر بهمن نیاکان از همدوره ایهای امیر ناصر کاتوزیان بوده اند. همسر و فرزندان : امیر ناصر کاتوزیان در سال ???? در سن ??سالگی ازدواج می کند که حاصل آن دو فرزند پسر است که یکی از آنها دکترای روانشناسی بالینی دارد و در حال حاضر مقیم آمریکا است و دیگری مهندس الکترونیک است و در همان دیار زندگی می کند. وقایع میانسالی : امیر ناصر کاتوزیان بعد از انقلاب فرهنگی و در جریان پاکسازی دانشگاهها به انفصال ابد از خدمات دولتی محکوم شد. مدت یازده سال او به تحقیق مشغول بود تا این که در سال ۱۳۷۰ رأی پاکسازی شکسته شد و به این ترتیب استاد را به دانشکده حقوق برگرداندند. دکتر کاتوزیان از جمله نویسندگان نخستین پیشنویس قانون اساسی جمهوری اسلامی است . مشاغل و سمتهای مورد تصدی : خدمات علمی و اجرایی امیر ناصر کاتوزیان: • ۱۳۴۵ -۱۳۷۹ ,رئیس دادگاه بخش و شهرستان و مشاور دادگاه استان و معاون اداره حقوقی,کانون وکلای دادگستری • ۱۳۳۱ -۱۳۴۳ ,رئیس دادگاه بخش و شهرستان و مشاور دادگاه استان و معاون اداره حقوقی,دادگستری • ۱۳۵۴ مدیر گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران • ۱۳۳۴ ریاست دادگاه بخش اراک • ۱۳۴۳ استادیار حقوق مدنی در دانشگاه تهران • ۱۳۵۱ استاد گروه حقوق خصوصی و اسلامی دانشگاه تهران فعالیتهای آموزشی : عناوین دروس آموزشی ارائه شده توسط دکتر کاتوزیان: کارشناسی • فلسفه حقوق کارشناسی ارشد • حقوق مدنی ۱ • مسئولیت مدنی دکتری • حقوق مدنی پیشرفته ۱ • حقوق مدنی پیشرفته ۲ • مسئولیت مدنی تطبیقی آرا و گرایشهای خاص : امیر ناصر کاتوزیان معتقد است:” انسان اندیشمند در برابر این پرسش که از کجا آمده و به کجا میرود و قانون حرکت او چیست، درمانده. در جستجوی وطن مالوف به هر تلاش دست میزند و کمتر به معلوم میرسد. جهان مادی را مسخر کرده است و بر بام آسمان نشسته، ولی راز آفرینش را دور از دسترس خود میبیند و هر زمان که پا از دایره محسوس بیرون مینهد، عقل را ناتوان و پای استدلال را چوبین مییابد. فلسفه تاریخ نیز با همه گیرایی راه به جایی نبرد، و جز مشتی فرض و ظن و قرینه ارمغانی نیاورد. خردگرایان گره ای نگشودند و آخرین دیالکتیک این شد که هستی همچنان که از مطلق آغاز شده به مطلق نیز میرسد، و در دایره ای سر به مهر در حرکت است. نومیدی از علم، انسان را به عرفان کشاند، به این سودا که در آینه صافی دل حقیقت را ببیند” جوائز و نشانها : مدالها و نشانهای علمی دکتر امیر ناصر کاتوزیان به قرار زیر است: – نشان درجه دو فرهنگ ،بمناسبت احراز رتبه نخست در امتحانات نهایی رشته ادبی سال ششم دبیرستان -۱۳۲۸ – نشان درجه یک فرهنگ بمناسبت شاگرد اولی در رشته قضایی دانشکده حقوق دانشگاه تهران-۱۳۳۲ -دریافت لوح تقدیر از کانون وکلای دادگستر مرکز -۱۳۸۳ – دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف جلد چهارم عقود معین ،کتاب سال جمهوری اسلامی از طرف وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی -دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف حقوق مدنی (عقود معین ج۳) ،به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره چهارم انتخاب کتاب سال – دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف کتاب”حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات”، به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره نوزدهم انتخاب کتاب سال -دریافت لوح تقدیر به مناسبت تالیف کتاب “نظریه عمومی تعهدات” به عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران -۱۳۸۲ -دریافت لوح تقدیر وزارت ارشاد اسلامی به مناسبت تالیف سه جلد فلسفه حقوق – دریافت نشان درجه یک دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۱-۱۳۸۲ – استاد برگزیده نماد آموزشی عالی کشور در سال ۱۳۸۱-۱۳۸۲ – استاد برگزیده دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۱ – نشان درجه یک دانش بمناسبت مجموع تحقیقات و خدمات علمی در سال۱۳۸۲ -دریافت لوح تقدیر از انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۳ – دریافت لوح سپاس و تقدیر دانشکده حقوق و علوم دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۳ – دریافت لوح تقدیر ازدادگستری بیرجند با عنوان سرباز عدالت در سال ۱۳۸۴ – دریافت لوح تقدیر از دانشگاه آزاد اسلامی دامغان در سال ۱۳۷۸ – دریافت لوح تقدیر ازدانشگاه آزاد اسلامی مشهد و دانشگاه و دانشگاه فردوسی مشهد -دریافت لوح تقدیر از شعبه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی تهران – دریافت لوح تقدیر از دانشجویان دانشکده حقوق شهید بهشتی – دریافت لوح تقدیر از دانشگاه مفید در سال ۱۳۷۰ – دریافت لوح تقدیر انجمن دانش آموختگان نابینایان کشور در سال ۱۳۸۳ – تقدیر مشترک رئیس دانشگاه تهران و رئیس پردیس قم ۱۳۸۲ – دریافت لوح تقدیر از دانشجویان دوره دکتری دانشکده حقوق در سالدریافت ۱۳۸۴ – لوح تقدیر ازرئیس دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در سال ۱۳۸۲ – دریافت لوح تقدیراز دانشگاه علامه طباطبائی ۱۳۸۴ چگونگی عرضه آثار : از دکتر کاتوزیان مقالات متعددی در دو جلد کتاب تحت عنوان «گامی به سوی عدالت» به چاپ رسیده است. تعداد مقالات چاپ شده در مجلات داخلی : ۱۳ مقاله تعداد مقالات ارائه شده در همایشها : ۴ مقاله ——————————————————————————– آثار : ۱ … گویاتر از گفتارها، مجموعه مقدمه ها، پیش گفتارها و سرآغازها ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیانناشر: دانشگاه تهران – ۱۳۸۳ ۲ اثبات و دلیل اثبات: شهادت، اماره، سوگند و اصول علمی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۳۰ اردیبهشت، ۱۳۸۵ ۳ اثبات و دلیل اثبات: قواعد عمومی اثبات – اقرار و سند ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۳۰ اردیبهشت، ۱۳۸۵ ۴ از کجا آمده ام، آمدنم بهر چه بود؟: زندگی من ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۶ تیر، ۱۳۸۶ ۵ اعتبار امر قضاوت شده در دعوای مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۶ تحولات حقوق خصوصی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران – ۱۳۸۱ ۷ توجیه و نقد رویه قضایی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۲۱خرداد، ۱۳۸۶ ۸ حقوق مدنی (عقود معین: ج ۳) ویژگی اثر : دکتر ناصر کاتوزیان . (استاد سابق دانشکده حقوق دانشگاه تهران) تهران: بهنشر، ۱۳۶۴، وزیری، ۶۴۷ ص-این کتاب در دوره چهارم کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برگزیده شده است-ویژگی عقود معین آن است که از ارتباط و نظم خاصی برخوردار بوده و باید کوشید این نظم و اصول را دریافت و استخراج کرد و برای کمک به تفسیر هماهنگ و درست قانون، عقودی را که جوهر مشترک دارد در کنار هم و ذیل اصول حاکم بر آنها قرار دارد. تلاش نویسند? کتاب در این راستا بوده و برای نیل بدین مهم، عقودی را که در کتاب آمده است در دو دفتر جداگانه مطرح می کند: ۱- دفتر نخست به عاریه، ودیعه و وکالت اختصاص یافته است که این عقود چهر? «اذنی، نیابتی، امانی» را به عنوان وصف بارز و خصیص? مشترک دارا هستند. ۲- دفتر دوم، شامل عقودی است که به طور معمول در کتاب «دیون» می آید و ضمان، حواله، کفالت و رهن را شامل می شود. ۹ حقوق مدنی خانواده: اولاد، روابط پدر و مادر و فرزندان، نسب، همبستگی خانوادگی و حمایت از کودکان، فرزندخواندگی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۰ آبان، ۱۳۸۵ ۱۰ حقوق مدنی خانواده: نکاح و طلاق، روابط زن و شوهر ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۹ فروردین، ۱۳۸۵ ۱۱ حقوق مدنی: الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری) ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ – ۰۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۱۲ حقوق مدنی: الزامهای خارج از قرارداد (ضمان قهری): مسوولیت مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران – ۲۵ شهریور، ۱۳۸۶ ۱۳ حقوق مدنی: ایقاع: نظریه عمومی – ایقاع معین ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۲۵خرداد، ۱۳۸۴ ۱۴ حقوق مدنی: عقود اذنی – وثیقه های دینی: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۵ شهریور، ۱۳۸۵ ۱۵ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: اجرای عقد و عهدشکنی مسوولیت قراردادی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۴ اردیبهشت، ۱۳۸۴ ۱۶ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: انحلال قرارداد – خیارات ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۰۳ اردیبهشت، ۱۳۸۴ ۱۷ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: انعقاد و اعتبار قرارداد، ضمانت اجرای شرایط اساسی معامله، … ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: بهمن برنا – ۱۹ مهر، ۱۳۸۵ ۱۸ حقوق مدنی: قواعد عمومی قراردادها: مفهوم عقد – انعقاد و اعتبار قرارداد “تراضی” ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: بهمن برنا – ۲۱ بهمن، ۱۳۸۵ ۱۹ حقوق مدنی: مشارکتها – صلح – شرکت – مضاربه – مزارعه و مساقات – جعاله – گروبندی مشروع – صلح ویژگی اثر : یدآورنده: ناصر کاتوزیان (گردآورنده)ناشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۲۰ حقوق مدنی: معاملات معوض – عقود تکمیلی – بیع – معاوضه – اجاره – قرض ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۶ مهر، ۱۳۸۴ ۲۱ حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات ویژگی اثر : تالیف،این کتاب ، در دوره نوزدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی ایران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ،به عنوان کتاب سال معرفی و برگزیده شد. آشنایی با کتاب «حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات» حقوق مدنی: نظریه عمومی تعهدات/ ناصر کاتوزیان.- تهران: نشر دادگستر، ۱۳۷۹٫ ۶۴۷٫ ص. کتابنامه: ص. [۶۴۵]-[۶۴۷]؛ همچنین به صورت زیرنویس. نظری? تعهدات بر تمام روابط حقوقی انسانها حکومت می کند. علاوه بر مباحث حقوق مدنی، این نظریه مبنای بسیاری از مسائل مربوط به حقوق تجارت و سایر رشته های حقوق خصوصی نیز قرار می گیرد. نگاهی به مباحث حقوق عمومی، به ویژه حقوق اداری، نشان می دهد که قواعد عمومی تعهدات در زمین? قراردادها و مسئولیت مدنی تا چه اندازه در ساختمان منطقی این رشته ها نیز اثر دارد. استخراج «نظری? عمومی تعهد» فکری بیگانه است که به تازگی در حقوق ما نفوذ پیدا کرده است: در حقوق اسلام، عقد یا معامله و ضمان قهری عنوانهای اصلی مطالعه در باب روابط اشخاص است و از احکام تعهد (به معنی دین نه پیمان) به طور پراکنده و فرعی گفتگو می شود. قانون مدنی نیز کم و بیش همین شیوه را ادامه می دهد، با این تفاوت که، براثر تقلید از روش قانون مدنی فرانسه، اصطلاح تعهد و عقد را با هم مخلوط می کند و ارزش متعارف در این زمینه به دور می افتد. مبحث تعهدات، به عنوان آثار حاصل از عقود و پاره ای از ایقاعات، در حقوق ایران، تا قبل از اثر حاضر، موضوع تحقیق مستقلی قرار نگرفته بود. این کتاب با دیدگاهی جدید و بدیع، بحث تعهدات را مطرح می نماید و همانند سایر آثار مؤلف محترم، برآورند? یکی از نیازهای اساسی اساتید و دانشجویان حقوق و قضات و اهل تحقیق در زمین? حقوق مدنی است. مؤلف محترم به سبب استمرار در مطالعه و تحقیق و نیز به جهت تسلط به زبانهای انگلیسی و فرانسوی و عربی و اشراف به حقوق اروپا و آمریکا و ممالک اسلامی، از مصادر فقهی و منابع معتبر دست اول استفاده کرده است. تازگی بسیاری از مباحث این کتاب در حقوق ایران، وسعت و جامعیت طرح مطالب، به ویژه شیو? بیان تطبیقی و مقارن آنها، شیوایی و رسایی و سبک ممتاز نویسنده و نیز وضع بحثهای تحقیقی به عنوان قرائت و تمرین به منظور افزایش دقت مخاطب از دیگر امتیازات اثر حاضر است. ۲۲ حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، آثار قرارداد در رابطه دوطرف و نسبت به اشخاص ثالث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: بهمن برنا – ۱۳۸۳ ۲۳ حقوق مدنی، مشارکتها – صلح ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: گنج دانش – ۱۳۸۳ ۲۴ دوره مقدماتی حقوق مدنی: ارث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان (تدوین)ناشر: میزان – ۰۵ شهریور، ۱۳۸۴ ۲۵ دوره مقدماتی حقوق مدنی: اعمال حقوقی: قرارداد – ایقاع ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۲۶ دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت ویژگی اثر : تالیف-ناشر: میزان ۲۷ دوره مقدماتی حقوق مدنی: خانواده ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۸آذر، ۱۳۸۵ ۲۸ دوره مقدماتی حقوق مدنی: درسهایی از عقود معین برای دانشجویان دوره کارشناسی: بیع. اجاره. قرض. جعالعه. شرکت. صلح ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیانن اشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۲۹ دوره مقدماتی حقوق مدنی: درسهایی از عقود معین برای دانشجویان دوره کارشناسی: ودیعه، عاریه، وکالت، ضمان، حواله، کفالت، رهن ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: گنج دانش – ۱۳ شهریور، ۱۳۸۶ ۳۰ دوره مقدماتی حقوق مدنی: وقایع حقوقی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۱ مهر، ۱۳۸۵ ۳۱ دوره مقدماتی حقوق مدنی، درسهایی از: شفعه – وصیت – ارث ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۰۹ آبان، ۱۳۸۶ ۳۲ طرح تقویت ظرفیتهای آموزش و پژوهش حقوق بشر: حکومت قانون و جامعه مدنی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی – ۰۱ اسفند، ۱۳۸۵ ۳۳ عدالت قضایی، گزیده آراء ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۳۴ فلسفه حقوق: تعریف و ماهیت حقوق ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۰ خرداد، ۱۳۸۵ ۳۵ فلسفه حقوق: منابع حقوق ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۲۳ مرداد، ۱۳۸۵ ۳۶ فلسفه حقوق: منطق حقوق ویژگی اثر : یدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۸ مرداد، ۱۳۸۵ ۳۷ قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی ویژگی اثر : تالیف-ناشر: میزان ۳۸ کلیات حقوق: نظریه عمومی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۱۲ بهمن، ۱۳۸۴ ۳۹ مبانی حقوق عمومی ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: میزان – ۱۳۸۳ ۴۰ مسوولیت ناشی از عیب تولید: مطالعه انتقادی و تطبیقی در تعادل حقوق تولیدکننده و مصرف کننده ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ – ۱۵ آذر، ۱۳۸۴ ۴۱ مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران ویژگی اثر : پدیدآورنده: ناصر کاتوزیان ناشر: شرکت سهامی انتشار – ۰۷ آبان،
نمونه سوال تحارت2:
1- در شرکت سهامی عام کدام گزینه صحیح است؟
الف) هئیت مدیره مکلف است هر سال 1/20 سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
ب) مدیر عامل مکلف است هر سال 1/20 سود خالص شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
ج) هئیت مدیره مکلف است هر سال 1/20 سود حاصل شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
د) مدیر عامل مکلف است هر سال 1/20 سود حاصل شرکت را به عنوان اندوخته قانونی موضوع نماید.
2- اقامتگاه شرکت تجاری کدام گزینه را در بر می گیرد؟
الف)اقامتگاه شرکا شرکت
ب) مرکز عملیات شرکت
ج) مرکز اداری شرکت
د) مرکز اصلی عملیات شرکت
3- در جمع قوانین موجود کدام شرکت تابعیت ایران دارد؟
الف) شرکت تضامنی با مشارکت دو فرانسوی در ایران ثبت شده و در ایران نیز تمام سرمایه آن تأدیه شود.
ب) شرکتی که در فرانسه توسط دو ایرانی ثبت و تمام سرمایه آن پرداخت شده باشد.
ج) شرکتی که توسط دو نفر فرانسوی در تهران ثبت و در پاریس تشکیل شود.
د) شرکتی که توسط دو نفر ایرانی در ایران ثبت و در پاریس تشکیل شده باشد.
4- خصوصیات مسئولیت در شرکت تضامنی در کدام گزینه صحیح ذکر شده است؟
الف) مسئولیت شرکا به نسبت سرمایه تضامنی است.
ب) مسئولیت شرکا به نسبت سرمایه هر شریک است.
ج) مسئولیت شرکا به نسبت سرمایه شرکت نامحدود است.
د) مسئولیت شرکا بدون لزوم رعایت تقدم و تأخر می باشد.
5- مدیران شرکت کلیه اختیارات لازمه را برای نمایندگی و اداره شرکت خواهند داشت مگر اینکه در اساسنامه غیر این ترتیب مقرر شده باشد در خصوص مدیریت در کدام شرکت اشاره دارد؟
الف) شرکت سهامی عام
ب) شرکت سهامی خاص
ج) شرکت تضامنی
د) شرکت با مسئولیت محدود
6- شرکت با مسئولیت محدود دارای دو گروه شریک است که گروه دوم دارای 51 درصد سرمایه شرکت است به نظر کدامیک از اعمال زیر را می تواند اجرا نماید؟
الف) افزایش سرمایه
ب) کاهش سرمایه
ج) انحلال شرکت
د) افزایش مدت شرکت
7- کدام گزینه در بر گیرنده مفاد طرح اساسنامه نمی باشد؟
الف) نام شرکت
ب) اقامتگاه شرکت
ج) هویت کامل و اقامتگاه و شغل موسسین
د) موضوع شرکت بطور صریح و منجز
8- کدام گزینه از موارد لازم جهت تشکیل شرکت سهامی خاص نمی باشد؟
الف) احراز پذیره نویس
ب) تعهد کلیه سهام شرکت
ج) شور در مورد اساسنامه و تصویب آن
د) انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت
9- در خصوص تشکیل شرکت سهامی عام کدام گزینه را شامل نمی شود؟
الف) تشکیل مجمع عمومی مؤسس
ب) تأیه کامل مبلغ سهام تعهد شده
ج) انتخاب اولین مدیران و بازرس یا بازرسان
د) قبول سمت بطور کتبی توسط مدیران و بازرس یا بازرسان
10- در مورد خصوصیات ورقه سهم کدام گزینه انطباق حقوقی ندارد؟
الف) سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است.
ب) در شرکت های سهامی عام مبلغ اسمی هر سهم نباید از ده هزار ریال بیشتر باشد.
ج) مبلغ اسمی سهم و همچنین قطعات سهام در صورت تجزیه باید متساوی باشد.
د) سهم مشخص میزان منافع صاحب آن در شرکت سهامی است.
1- در عقد صلح به طور کلی و به تفکیک مشخص نمایید اشتباه در طرف صلح چه تأثیری در عقد دارد ؟
2- اگر مبیع ملکی باشد که به عنوان یک کل تجزیه ناپذیر و با حدود محصور فروخته شود و در عین حال مقدار نیز در آن نمودار ارزش باشد ولی بعد از معامله معلوم شود که مبیع کمتر یا بیشتر از مقدار معین است ، توضیح دهید خریدار و فروشنده هر کدام چه حقی دارند ؟
3- اگر شخصی خانه خود را به موجب یک عقد به چهار نفر بفروشد و در عین حال عیبی در مبیع ظاهر شود ، توضیح دهید هر کدام از مشتریان چه حقی به واسطه عیب مبیع دارند یا ندارند ؟
4- چهار شرط از شرایط خیار تفلیس را ذکر کنید ؟
5- توضیح دهید ذمه مستأجر و ید موجر بر اجاره بهای زمان آینده که هنوز موعد آن فرا نرسیده چگونه است ؟
الف) خانم دوچرخه سواری که نفقه پدر و برادر خود را می دهد در مسیر برگشت از کار خود ، توسط خطای راننده خودرویی که خودرو را بدون اطلاع از سرقتی بودن آن ، از نفر پنجم ایادی قبلی خریده در حادثه ایی که منجر به آتش گرفتن خودرو و دوچرخه خانم می شود ، دو دست خود را از دست می دهد و مخارج عمده ایی صرف بیمارستان می کند لیکن بر اثر عدم توان کار ، شغل خود را از دست می دهد و بر اثر فقر خانواده او نیز دچار عسر و حرج می شود و به لحاظ عدم امکانات عدم بهداشت و آلودگی هوا بیماری او سرایت می کند و منجر به از دست رفتن قوه بینایی مصدوم می شود.
حال در خصوص هر سوال به تفکیک پاسخ دهید:
1- مصدوم حادثه رانندگی می تواند علیه چه کسی طرح دعوا کند؟ (دارنده ، راننده یا هر دو) چرا؟
2- آیا کارفرمای کارگر خانم ، در مقابل او مسئولیتی دارد؟ چرا؟
3- مالک خودروی سرقتی (غصبی) خسارات ناشی از تلف عین را می تواند از کدام شخص یا اشخاص (تعاقب ایادی) دریافت کتد؟
4- آیا مصدوم حادثه می تواند کل خسارات خود را (اعم از دیه و سایر هزینه ها و منافع تلف شده خود) از عامل حادثه مطالبه کند؟ چرا؟
5- آیا پدر و برادر می توانند بابت تضییع منشأ انفاق خود علیه عامل حادثه طرح دعوا کنند؟ چرا؟
6- در سلسله علل تشدید بیماری مصدوم (تعدد اسباب) نظریات مختلف را ذکر کنید و نظر انتخابی در کلاس را توجیحاً بیان نمائید.
7- حکم رجوع راننده به ایادی ماقبل در صورتی که مالک به او مراجعه کرده باشد و بدل عین منافع را از او گرفته باشد چگونه است؟ (توضیح دهید بابت تحمل چه هزینه هایی که به مالک پرداخته ، می تواند به ایادی ماقبل رجوع کند)؟
8- به فرضی که هر دو وسیله نقلیه فوق مقصر باشند میزان مسئولیت هر کدام در مقابل دیگری تا چه حد است؟ چرا؟
ب) تفاوت وجه التزام و شرط کیفری را بنویسید.
1- دادخواستی به جریان می افتد که تمامی مقررات شکلی آن رعایت شده باشد ، چنانچه در دادخواست ، نام و نام خانوادگی خواهان و یا آدرس او و همچنین در دادخواست اقامتگاه خوانده ، خواسته و یا تعهدات و جهات استحقاق خواهان مشخص نشده باشد و یا اینکه امضاء خواهان ذیل دادخواست وجود نداشته باشد چه آثار حقوقی بر دادخواست مترتب می گردد؟
2- نحوه ابلاغ واقعی اوراق دادرسی به اشخاص حقوقی حقوق عمومی و حقوق خصوصی را بنویسید.
3- منظور از اولین جلسه دادرسی چیست؟ حقوق اصحاب دعوا در اولین جلسه دادرسی را به اختصار بنویسید.
4- تصمیمات دادگاه در چه مواردی «حکم» نامیده می شود؟ آیا امکان تجدیدنظر وجود دارد؟
5- آراء بدوی غیر قابل تجدیدنظر کدامند؟ مواردی که مهلت تجدیدنظر خواهی عملاً بیست روز یا دو ماهه بیشتر خواهد بود را بنویسید؟
6- منظور از فرجام اصلی و تبعی چیست؟ آیا اعاده دادرسی مانع اجرای رأی می شود؟
7- دانشجویان محترم ، با دقت قضیه حقوقی زیر را مطالعه نموده و دادخواست مربوطه به آنرا تنظیم نمایید. برگ دادخواست ضمیمه سوالات است.
شرکت زرین دانه بهره برداری و استخراج بخشی از معدن خود را به شرکت سیراف ستون برای مدت شش ماه از تاریخ 91/01/01 الی 91/06/01 واگذار نموده است و با این توضیح که در مدت زمان مذکور از قرار ماهیانه 300 میلیون ریال بهای معدن دریافت دارد ، شرکت سیراف ستون نه تنها وجوه مذکور را پرداخت ننموده است بلکه فعالیت خود را تا 91/10/01 ادامه داده است.
اینک مدیر عامل شرکت زرین دانه به شما مراجعه و تقاضا نموده اند که راجع به تمامی حق و حقوق متصور برای ایشان دادخواستی را تنظیم نمایید. دقت فرمایید که دادخواست دقیق و کامل باشد.
1- چه کشورهایی در قلمرو جغرافیایی کامن لو قرار دارند ، علت نفوذ و میزان تأثیر کامن لو را در این کشورها بررسی نمائید.
2- در نظام کامن لو چه دادگاه هایی ایجاد رویه می کنند؟ آیا تمام مطالب مندرج در یک رأی جزء رویه محسوب شده و الزام آور است؟
3- عمده ترین اشکالات و تنگناهای مطالعه حقوق خارجی را به اختصار بیان نمائید.
4- فایده حقوق تطبیقی در درک بهتر از حقوق داخلی را شرح دهید.
5- علت طبقه بندی نظام های حقوقی در خانواده های حقوقی بزرگ تر چیست؟ چه معیارهایی برای طبقه بندی وجود دارد؟
6- نقش و جایگاه قوانین موضوعه و آرای قضایی را در نظام حقوقی انگلیس و آمریکا بررسی نمائید؟
7- تفاوت کامن لو و سیستم انصاف را تشریح نمائید؟
8- آیا حقوق تطبیقی یک علم است یا صرفاً یک روش مطالعه تطبیقی ، به طور کامل توضیح دهید؟
1- احکام امضایی و وضعی ارشادی و تکلیفی را تعریف کنید.
2- معانی ضرر و ضرار را بیان کرده و نظریه مختار در خصوص ضرار و نظریه شیخ انصاری در مفهوم قاعده لاضرر را تشریح نمایید.
3- قواعد اعراض و غرور را تشریح کرده و مدلول قاعده غرور را توضیح دهید.
4- قاعده اتلاف و انواع آن و نیز قاعده تسبیب را تشریح نمایید.
5- قاعده صحت را تشریح ، انواع و دلایل آن را تبیین نمایید.
نمونه سوال جرم شناسی:
1- میزان تأثیر نماز را در کنترل جرم و انحراف تحلیل نمایید.
2- یه نظر شما آیا می توان با افزایش جریمه : جرایم رانندگی را کنترل کرد ؟ راهکار و پیشنهاد خود را طرح نمایید.
3- میزان تأثیر جرم شناسی را در تحولات قوانین بنویسید.
4- محدوده مطالعات جرم شناسی را با ذکر مثال تحلیل نمایید.
نمونه سوال ادله اثبات:
1- سوگند بتی و تکمیلی را توضیح داده و تفاوت های آنها را بیان کنید.
2- توضیح دهید در چه مواردی مدعی مکلف به اثبات امور حکمی یا قاعده حقوقی در دادگاه می باشد؟
3- اعتبار مندرجات سند رسمی را بررسی نموده توضیح دهید برای دفاع در مقابل آنها باید چه اقدامی انجام داد؟
4- اقرار مقید و اقرار مرکب را با ذکر مثال توضیح دهید.
5- "الف" که مدعی حقی بر "ب" می باشد برای اثبات ادعای خود به شهادت شهود استناد می کند. دادگاه پس از استماع شهادت شهود و توجه به آن به نفع وی حکم صادر می کند. توضیح دهید:
الف)شهود باید چه ویژگی هایی داشته باشند تا شهادت آنها مورد پذیرش قرار بگیرد؟ (چهار مورد)
ب) اگر پس از نهایی شدن حکم معلوم شود که شهادت شهود کذب بوده است "ب" چه اقدامی می تواند انجام بدهد؟ چرا؟
ج) در صورت کذب بودن شهادت شهود آیا خوانده (ب) می تواند بر علیه شهود طرح دعوا نماید؟ چرا؟
6- محمد دعوایی علیه رضا به خواسته الزام به تسلیم مبیع مطرح می نماید اما نمی تواند دلیلی برای اثبات ادعای خود ارائه نماید. با این وجود خوانده در دادگاه حاضر شده و در مقام دفاع از خود اعلام می کند که خواهان در زمان انجام معامله ورشکسته بوده و معامله انجام شده به دلیل فقدان اهلیت بی اثر بوده است و بنابراین وی تعهدی بر عهده ندارد اما وی نیز دلیلی به دادگاه ارائه نمی کند. توضیح دهید دادگاه باید چه تصمیمی اتخاذ کند؟ چرا؟
نمونه سوال دادرسی مدنی3:
1- منظور از ایراد دادرس چیست ؟ بطور کامل توضیح دهید.
2- یکی از موارد طواری مربوط به جریان دادرسی ، توأم و تفکیک نمودن دعاوی است آنها را بطور کامل توضیح دهید.
3- دادخواست دستور موقت را در چه زمانی می توان تقدیم نمود ؟ رسیدگی به آن در صلاحیت چه دادگاهی است ؟ موارد پایان دستور موقت کدامند ؟
4- نحوه اعتراض نسبت به قرار تأمین خواسته و شیوه رسیدگی به آنرا توضیح دهید. در چه مواردی تبدیل تأمین امکانپذیر است ؟
5- موارد سازش خارج از دادگاه را برشمرید ؟ ارجاع دعاوی راجع به اموال دولتی چگونه است ؟
6- دانشجویان محترم قضیه حقوقی زیر را با دقت مطالعه نموده و دادخواست حقوقی مربوطه را تنظیم نمایید ، برگ دادخواست ضمیمه است.
آقای سیروس خالصی دادخواستی را بطرفیت حسین دریس تقدیم دادگاه عمومی بندرریگ می نماید که ثبت کلاسه 92111 شعبه دوم حقوقی بندرریگ گردیده است. در این دادخواست خواسته خواهان عزل وکیل در وکالتنامه رسمی شماره 570 مورخ 92/01/21 است که در دفتر اسناد رسمی 535 بندرریگ تنظیم یافته و بر مبنای آن خواهان وکالت بلاعزل را در عقد وکالت به خوانده جهت انتقال سند خود واگذار نموده است. در جلسه اول دادرسی خواهان متوجه می شود که خوانده وکالتنامه مذکور را به آقای علی سالمی زاده تفویض نموده است. شما چه دادخواست حقوقی برای نامبرده تنظیم می نمایید که سریعتر بتواند علیه آقای علی سالمی زاده اقامه دعوا نماید.
1- اوصاف اذن ولی در ازدواج دختر را بنویسید.
2- شرایط نشر حرمت در قرابت رضاعی چیست؟
3- مهرالمثل را توضیح دهید و موارد پرداخت آن را بنویسید.
4- منظور از حق حبس چیست و در چه صورتی این حق ایجاد می شود؟
5- مهرالمتعه چیست و در چه صورتی پرداخت آن بر زوج لازم می شود؟
6- ضمانت اجرایی عدم پرداخت نفقه در صورت عجز و استنکاف زوج را بنویسید.
7- در چه مواردی نکاح قابل فسخ است ؟
8- وضعیت مهر در صورت فسخ نکاح چگونه است ؟
9- طلاق خلع و مبارات را توضیح دهید و ماهیت آن را معین کنید .
10- حضانت چیست و موارد سقط آن را بنویسید.
11- مدت عده طلاق زن حامل و غیر حامل چقدر است ؟
2 – اگر موصی در ضمن وصیت یکی از وراث خود را از ارث محروم نماید چه اثری بر این وصیت بار می شود؟ چرا؟
3- "سعید" و افراد خانواده اش اقدام به سفر دریایی می نمایند که به دلیل غرق شدن کشتی، سعید ، پدر ، یک برادر امی و دو خواهر ابوینی وی جان خود را از دست می دهند. کارشناس قادر به تعیین زمان مرگ هیچکدام از ایشان نمی باشد. اگر وراث "سعید" در زمان مرگ عبارت باشند از مادر ، زوجه ، یک پسر ، دو دختر و یک برادر ابوینی سهم الارث هر کدام از وراث را به تفکیک بیان کنید.
4- "علی" که مشاعاً با "رضا" در یک قطعه زمین شریک می باشد سهم خودش را به "حسین" می فروشد. "حسین" هم اقدام به کاشت درخت در قسمتی از زمین می نماید. بعد از گذشت دو سال "رضا" به "حسین" مراجعه کرده و اعلام می کند که با پرداخت ثمن قصد اخذ به شفعه را دارد. "حسین" با اعلام اینکه حق شفعه فوری بوده و بعد از دو سال حق وی از بین رفته است از تحویل زمین خودداری می کند. "رضا" اعلام می کند که از فروش زمین اطلاع نداشته اما دلیلی مبنی بر عدم اطلاع خود ارائه نمی کند. توضیح دهید:
الف) دادگاه باید چه تصمیمی در این زمینه بگیرد؟ چرا؟
ب) در فرضی که دادگاه حکم اخذ به شفعه بدهد درختان کاشته شده متعلق به چه کسی خواهد بود؟
5 – "بهروز" یک ملک مسکونی را به نفع پسرش "ناصر" وصیت می کند. مدتی بعد "ناصر" در اثر حادثه رانندگی فوت می کند. توضیح دهید:
الف) اگر مرگ "ناصر" قبل از قبول وصیت باشد ، قبول وصیت از جانب وراث وی به چه صورت خواهد بود؟
ب) اگر "ناصر" قبل از مرگ ، ملک را قبض کرده باشد و بعد از مرگ او "بهروز" ملک را به دیگری بفروشد چه اثری بر عقد بیع بار می شود؟ چرا؟
6- وراث متوفی در زمان مرگ عبارتند از : جد ابی ، جده امی ، یک عموی ابوینی ، دو خواهر ابوینی ، دو برادر امی ، یک برادر ابی ، یک برادر ابوینی و یک پسر عموی ابی. سهم الارث هر کدام از وراث را به تفکیک بیان کنید.
1- فرق بین اکراه بر معاملات و اکراه بر محرمات از دیدگاه شیخ انصاری را بیان کنید.
2- یک مصداق اکراه در حدود را بیان کنید.
3- شرایط جریان قاعده اضطرار چیست ؟ یک مورد را توضیح دهید.
4- آیا رفع حکم به سبب قاعده اضطرار حکم ظاهری است یا واقعی ؟ چرا ؟
5- یکی از ارکان دفاع مشروع مهاجم است با وجود چه شرایطی دفاع مشروع مهاجم صدق است ؟
6- وجه افتراق در اکراه .......... و در اضطرار .......... و در دفاع مشروع .......... است.
7- از نظر امام خمینی (ره) شبهات مسقط حد کدامند ؟ دو مورد را بنویسید.
8- شمول قاعده درء نسبت به شبهه موضوعی و حکمی را بررسی کنید.
9- فرق بین حد و قصاص در چیست ؟ (دو مورد)
10- در چند مورد قصاص به دیه تبدیل می شود ؟ یک مورد را توضیح دهید.
11- آیا قسامه در خصوص قتل نفس است یا در جنایت به اطراف و اعضا نیز جاری است ؟
12- مهمترین ادله ای که بر حجیت قاعده اضطرار دلالت دارد روایات است یک روایت را بیان کنید.