شرایط تابعیت شرایط تابعیت
در مورد تعریف تابعیت یا ملیت،
دانشمندان حقوق بین‌الملل بحث‌های مفصل و متعددی کرده‌اند اما نظر واحدی
ارائه نداده‌اند. برخی از تعاریف که در مورد تابعیت امده‌است چنین است:
- رابطه‌ای که با آن خانوادهٔ ملت تشکیل می‌یابد؛ به عبارتی پیوندی که وابستگی فردی از افراد انسانی را به ملتی خاص توجیه می‌کند.
- تابعیت پیوندی است که شخصی را به ملت معینی مربوط می‌سازد.
- تعلق حقوقی شخصی به جمعیت تشکیل دهنده دولت.
- تابعیت رابطه‌ای است بین فرد و دولت که شخص تبعه را در قبال تبعیت، به
حمایت دولت متبوع خود ذی‌حق می‌نماید. چنین رابطه‌ای، شخص تبعه را مطمئن
می‌سازد که در رفتار و دادوستدش با کشورهای خارجی و اتباع بیگانه،
عندالاقتضا از حمایت سیاسی دولت متبوع خود، که به وسیله حقوق بین‌الملل
شناخته شده، متمتع خواهد شد.
- تابعیت عبارتست از یک رابطه سیاسی، حقوقی و معنوی که فردی را به دولتی معین مرتبط می‌سازد.
گفتنی است تابعیت عموماً مبتنی بر دو سیستم است: سیستم خون و سیستم خاک.
در ایران تابعیت به طور عمده بر سیستم خون متکی است، البته در مواردی از
سیستم خاک برای کسب تابعیت استفاده شده‌است. با توجه به قانون مدنی ایران،
کسی که از پدر ایرانی در ایران یا بیرون از کشور متولد شود ایرانی است
اگرچه مادرش غیرایرانی باشد. اشتغال در برخی از کارها و دست یابی به شماری
از مقامات دولتی نیازمند داشتن تابعیت ایرانی است. در آمریکا و کانادا
تابعیت به طور عمده بر سیستم خاک مبتنی است، البته سیستم خون هم جایگاه خود
را در قوانین این کشور دارد.
کلیه اتباع خارجی طبق ماده 979 قانون مدنی می‌توانند در صورتی که دارای شرایط ذیل باشند تقاضای تحصیل تابعیت ایران را بنمایند.د
1- به سن 18 سال تمام رسیده باشند.
2- پنجسال اعم از متوالی یا متفاوت بصورت قانونی در ایران ساکن بوده باشند.
3- فراری از خدمت نظامی در کشور متبوع خود نباشد.
4- در هیچ مملکتی به جنحه مهم یا جنایت غیرسیاسی محکوم نشده باشد.
ضمناً کسانیکه به امور عام‌المنفعه ایران خدمت یا مساعدت شایانی کرده
باشند و همچنین اشخاصی که دارای عیال ایرانی و از او اولاد دارند و یا
دارای مقامات عالی علمی هستند، در صورتیکه دولت ورود آنها را به تابعیت
ایران صلاح بداند، بدون رعایت شرط اقامت ممکن است با تصویب هیئت وزیران
به تبعیت ایران قبول شوند.
مراحل اخذ تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران:
افرادی که متقاضی تحصیل تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران باشند می‌توانند
در صورت شرایط مندرج در ماده نهصدو هفتاد و نه قانون مدنی، درخواست
تابعیت خود را به اداره تابعیت وزارت امور خارجه در مرکز و یا دفاتر امور
اتباع و مهاجرین خارجی استانداریهای سراسر کشور تسلیم نمایند
امتیازات و محدودیت‌های اشخاصی که تحصیل تابعیت ایران را نموده‌اند:
اشخاصی که تحصیل تابعیت ایرانی نموده یا بنمایند از کلیة حقوقی که برای
ایرانیان مقرر است بهره‌مند می‌شوند لیکن نمی‌توانند به مقامات ذیل نائل
گردند:
1- ریاست جمهوری و معاونین او
2-عضویت در شورای نگهبان و ریاست قوه قضائیه
3- وزارت و کفالت وزارت و استانداری و فرمانداری
4- عضویت در مجلس شورای اسلامی
5- عضویت در شوراهای استان و شهرستان و شهر
6- استخدام در وزارت امور خارجه و نیز احراز هرگونه پست و یا ماموریت سیاسی
7- قضاوت
8- عالی‌ترین ردة فرماندهی در ارتش و سپاه و نیروی انتظامی
9- تصدی پست‌های مهم اطلاعاتی و امنیتی